ผ้าไตร หลายคนอาจสงสัยว่าคืออะไร ดังนั้นวันนี้เราจะมาทำความรู้จักเกี่ยวกับผ้าไตร ก่อนที่จะซื้อผ้าไตรถวายพระหรือนำไปทำบุญ
ผ้าไตร คือ ผ้าที่พระสงฆ์ใช้นุ่งครอง หรือผ้าเหลืองที่เราเห็นพระสงฆ์นุ่งห่มนั่นเอง บางครั้งชาวบ้านก็จะเรียกผ้าที่พระครองว่า ผ้าไตรจีวรหรือผ้าจีวร แต่ทำไมถึงเรียกว่าผ้าไตร
คำว่า ไตร หมายถึง ไตรที่แปลว่า สาม ดังนั้นในความหมายของผ้าไตรในการแปลแบบตรงไปตรงมา ก็จะหมายถึง ผ้าสามผืนนั่นเอง ดังนั้น เมื่อเรากล่าวถึงผ้าไตร ก็จะเข้าใจตรงกันในความหมายเดียวกันคือ ผ้าสามผืนที่พระสงฆ์ใช้สำหรับนุ่งครอง
ซึ่งในผ้าไตร 3 ผืน ก็จะประกอบไปด้วย
- ผ้าจีวร หรือ ผ้าห่ม ซึ่งพระสงฆ์จะเรียกว่า อุตราสงค์
- ผ้าสบง หรือ ผ้านุ่ง ซึ่งพระสงฆ์เรียกว่า อันตรวาสก
- สังฆาฏิ หรือ ผ้าซ้อน/ผ้าพาดบ่า
ผ้าไตร ส่วนใหญ่มักนิยมเรียกย่อๆ ว่า ไตร ไตรเต็ม หรือ ไตรแบ่ง
ไตรเต็ม คือ ผ้าไตรที่จัดรวมกันไว้เป็นชุดครบทั้ง 3 ผืน เหมือนผ้าไตรที่นิยมวายกันโดยทั่วไป บางโอกาสอาจจะเพิ่ม กายพันธน์ ผ้าอังสะ ผ้ารัดอก และผ้ากราบ
- กายพันธน์ คือ ผ้าประคดรัดเอว (รัดประคด)
- ผ้าอังสะ คือ ผ้าที่มีลักษณะคล้ายเสื้อใช้คล้องไหล่เฉียงบ่าปิดไหล่ซ้าย พระจะใช้เมื่อเวลาอยู่ที่วัดตามลำพัง (ไม่ต้องห่มจีวรคลุมร่างทั้งผืน)
- ผ้ารัดอก ใช้สำหรับรัดจีวรเมื่อเวลาห่มดอง
- ผ้ากราบ ใช้สำหรับรองเมื่อเวลากราบและใช้ปูรับของเมื่อเวลาผู้หญิงประเคนของถวาย
ไตรแบ่ง คือ ผ้าไตรที่จัดไว้ไม่ครบ 3 ผืน มีเฉพาะผ้าจีวรกับผ้าสบงรวมกันแค่ 2 ผืน ไม่มีผ้าสังฆาฏิ ไตรแบ่งนี้จะใช้ในกรณีบรพชาเป็นสามเณร เพราะสารเณรไม่ใช้ผ้าสังฆาฏิ และนิยมจัดถวายพระตามความจำเป็น เพราะผ้าสังฆาฏิมีอายุการใช้งานยาวนานกว่าและใช้น้อยกว่าผ้าผืนอื่น

ชุดผ้าไตรจีวร
ผ้าไตรมัสลิน สีพระราชนิยม 9 ขัณฑ์ ขนาด 1.9 – 2.0 เมตร ** สามารถถวายทำบุญได้ทุกวัด
ชุดผ้าไตรจีวร
ผ้าไตรมัสลิน สีส้มทอง (5 ขัณฑ์) ไตรเต็ม ไตรใหญ่ 7 ชิ้น ไตรอาศัย ไตรแบ่ง ไตรเล็ก 3 ชิ้น